मगर भाषामा भुत कालमा वाक्य रचना
भुत काल ले बितिसकेको समय लाई जनआउदछ। यस्तो अवस्थामा सामान्यतय 'लेआ' वाक्यको अन्त्यमा जोडिन्छ। जस्तै: ले + आ = लेआ = थियो
१) सामान्य भुत
यसले बितेको समयमा कुनै कुरा/काम भएको जनाउदछ। सामान्य अर्थमा सब्द्को पछाडी 'आ' जोड्नु पर्दछ।
जस्तै:
राहाके + आ = राहा (आयो)
डिहिके + आ = डिहा (पत्यायो)
सम्मान गर्नु पर्ने वा बहुबचनमा सब्दको पछाडी 'आङ' जोड्नु पर्दछ।
जस्तै: रहाके + आङ = राहकाङ (आउनुभयो)
उदाहरण
तिमि हिजो कहाँ थियौ? - नाको टिसिनिं कुलाक लेआ?
२) अपूर्ण भुत
यसले बितेको समयमा भैरहेको कुरा लाई जनाउदछ। यस्तो मा यस्तो मा सब्दको पछाडी 'चई/चै/मन' जोड्नु पर्दछ र वाक्यको अन्तमा 'लेआ' थप्नु पर्दछ। जस्तै : ज्याके + चै + लेआ = ज्याचई लेआ (खादै थियो)
उदाहरण
म बिहान नुहाउदै थिए - ङा गोराक रेस्मन लेआ
३) पूर्ण भुत
यसले बितेको समयमा सकिएको काम/कुरा लाई जनाउदछ। यस्तो मा सब्दको पछाडी 'च/म/मो' जोड्नुपर्दछ र वाक्यको अन्त्यमा 'लेआ' थप्नु पर्दछ। जस्तै: राहके + च + लेआ = राहाच लेआ (आएको थिए)
उदाहरण
तिमिले हिजो झोला किनेको थियौ? - नाकोई टिसिनिं मान लोच लेआ?
छोटो कुराकानी
हामीले हिजो के सिक्यौ? - कानई टिसिनिं हि पाहा? (सामान्य भुत)
वाक्य बनाउन सिक्यौ। - वाक्य खास्के पाहा।
पड्ने बेलामा को हल्ला गर्दै थियो? = पडीस्के बेलां सु हल्ला जात्चई लेआ? (अपूर्ण भुत)
हामि सबै पढदै थियौ - कान पट्ट पडीस्चई लेआ
तिमि हिजो आएको थियौ? - नाको टिसिनिं राहाच लेआ? (पूर्ण भुत) थिएन। - मालेआ।
सन्दर्भ सामग्री : बिष्णु कुमार सिंजाली मगर, हिरामति राना (सिंजाली), "मगर ढुटानङ कुराकानी", २०६८