मगर भाषामा बर्तमान कालमा वाक्य रचना

बर्तमान कालले हाल भैरहेको समयलाई जनाउदछ, यस्तो अवस्था जनाउने वाक्यको अन्तमा 'ले' थप्नुपर्दछ।

यस काल जनाउनु परेमा सामान्यतय धातु मा 'ले' जोडिन्छ। जस्तै : ज्याके + ले = ज्याले (खान्छ)

बहुबचन वा आदर गर्नु पर्ने छ भने 'लेको' जोडिन्छ। जस्तै : ज्याके + लेको = ज्यालेको (खानुहुन्छ)

आदर गरेर अनुरोध गर्नु पर्ने छ भने 'डनी वा डनिस वा नि वा निस' जोडिन्छ। जस्तै : ज्याके + नी = ज्यानी (खानुस)

आदर गर्नु नपर्ने अवस्थामा 'ओ' जोडिन्छ। जस्तै : ज्याके + ओ = ज्यो (खा)

उदाहरण

म किताब पढ्छु - ङा किताब पडिस्ले

खाना खानुस - छो ज्यानिस्/ज्यानी?

तपाईहरु के गर्नुहुन्छ? - नाक्कोको हि जाट्लेको?

यहा आउनुस - ईलां राहानी

यस कालले अहिले गरिरहेको अवस्था लाई जनाउछ। यसमा सब्दको पछाडी 'चई/चै/मन' जोडिन्छ। जस्तै: ज्याके + चै/मन = ज्याचै/ज्यामन (खादै)

उदाहरण

हरि लेख्दै छ - हरि रिक्मन ले

तिमि खेल्दै छौ? - नको गेस्मन ले?

यसले अहिले गरिसकेको काम लाई बुझाउदछ। यस्तो अवस्था बुझाउनालाई 'च/मो' जोडिन्छ। जस्तै: ज्याके + च = ज्याच (खाएको)

उदाहरण

हामीले किताब पढेका छौं = कानै किताब पढिस्च ले

आज हामि के गर्छौ? - छिनीङ कान हि जाट्ले? (सामान्य बर्तमान)

हामि आज मगर भाषामा वाक्य बानाउन सिक्छौ। - छिनीङ कान मगर ढुटाङ वाक्य खास्के पाहाले।

मेरो कुरा राम्रो सँग सुन्नुस है? - ङौ कुरा सेमुकठा सेनिस है?

हुन्छ। - छान्ले।

भन्नुस त, म के गर्दैछु? - डेनी त, ङा हि जाटमनले? (अविछिन्न बर्तमान)

तपाई हामीलाई सिकाउदै हुनुहुन्छ। - नाक्को कानके पाहाक्मन ले।

सबैले किताब ल्याएको छ? - पट्टई किताब राक्च ले? (पूर्ण बर्तमान)

हामीले ल्याएका छौ। - कानई राक्च ले।

सन्दर्भ सामग्री : बिष्णु कुमार सिंजाली मगर, हिरामति राना (सिंजाली), "मगर ढुटानङ कुराकानी", २०६८